جايگاه خانواده از ديدگاه قرآن واهل وبيت عليهالسلام

خانواده اجتماع کوچکى است که ابتداء با یک مرد و زن تشکیل مى‏شود، دو نفرى که بناست در تکامل معنوى و رشد مادى یکدیگر مشارکت کنند و بالاتر آن که هریک کمبود دیگرى را در اوج محبّت و مودت جبران نمایند و چنانچه چیزى آنان را تهدید کرد و آرمانهاى فکرى و اعتقادیشان را به خطر انداخت، هر دو به دفاع برخیزند و جهت حیات و زندگى همیشگى خویش با آن مبارزه کنند و براى بقاى خویش برنامه ریزى نمایند و نسل خود را دوام بخشند. قرآن کریم این اصل اساسى را با واژگانى زیبا چنین بیان مى‏کند:
وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ اَنْفُسِکُمْ اَزْواجاً لِتَسْکُنُوا اِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً اِنَّ فِى ذلِکَ لاَیاتٍ لِقَومٍ یَتَفَکَّرُونَ»1؛ از نشانه‏هاى خداست آن که آفرید براى شما همسرانى از جنس خودتان تا بدیشان آرام گیرید و میان شما دوستى و مهربانى نهاد. هر آینه در این کار براى مردمى که بیندیشند نشانه‏ها و عبرتهاست.
امام محمد باقر علیه‏السلام از قول جدّش رسول اللّه صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم نقل کرده که فرمود: ما بُنِىَ بَناءٌ فِى الاِسلامِ اَحَبُّ اِلى اللّهِ ـ عزّ وَ جَلّ ـ من التزویج2؛ هیچ بنائى در مکتب اسلام طرح ریزى نشده که در نزد خداوند بزرگ محبوب‏تر از ازدواج باشد.»
اصول اساسى
سه اصل اساسى در تشکیل خانواده عبارتند از:
الف) عشق به همسردارى
علاقه و عشق به همسردارى از جمله امورى است که در فطرت انسانى نهفته است. این نیاز در موجودات زنده دیگر مشاهده مى‏گردد و در دوران کودکى به صورتى رقیق و کم رنگ جلوه مى‏کند؛ انسان هم از تنهایى رنج مى‏برد و خود را در قالب عواطف به همنوع خود نزدیک مى‏نماید.
خداوند سبحان قبل از تشکیل خانواده، در میان زن و مرد مودّت و محبّتى ایجاد نمود که هرگز بدون آن آرامش نمى‏یابند و آنگاه که مرد و زنى براى امر مقدّس ازدواج به یکدیگر نزدیک مى‏شوند و مقدارى سخن مى‏گویند، گویا گمشده‏اى را که سالیان سال در پى آن بوده‏اند، مى‏یابند و از یکدیگر به آسانى جدا نمى‏شوند.
مردى به محضر رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم رسید، عرض کرد: یا رسول اللّه! من از امر ازدواج به شگفت در آمده‏ام و تعجب مى‏کنم، زیرا مرد و زنى که هرگز یکدیگر را ندیده‏اند و نمى‏شناسند، چون میان آنان پیمان و عقد ازدواج برقرار مى‏شود و بعد با یکدیگر به صحبت مى‏نشینند و یکدیگر را بیشتر درک مى‏نمایند، چنان دوستى و محبّتى برقرار مى‏گردد که از آن عظیم‏تر ممکن نیست؟!
رسول خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم فرمودند:
پایه ریزى امر ازدواج را خداوند سبحان در ذات بشر قرار داده به طورى که نیازمندى به آن را در درون خویش احساس مى‏کند.